İlk vapur ve uçaklarımız

Şirketi Hayriye vapuru

İlk motorlu gemi 1827 de İngiltere’den alınmış. Fevaid-i Osmaniye 1843 de kuruluyor. Daha sonra Şirket-i Hayriye oluyor. Bugün halen İstanbul’da kullanmakta olduğumuz Şehir Hatları (IDO) vapurları büyük ölçüde hala o “Şirket-i Hayriye” dönemindeki yabancı işletmeciliğinin altyapısına dayalıdır.(önemli fark o zaman bu gemilerin tuvaletlerinin kapalı olmayışı ve biraz daha temiz ve düzenli çalışması olabilir.)

Türkiye’deki ilk araba vapurunun ismi “Suhulet”(kolaylık). Şirket-i Hayriye’den bir yöneticiyle bir teknisyen, araba vapuru ısmarlamak için İngiltere’ye gidiyorlar. 1869 yılında da iki araba vapuru ısmarlanmış. O sıralarda İngiltere’de bile karşıdan karşıya deniz ulaşımı halat ya da zincirlerle çekilen sallarla yapılmakta.

Junkers F-13

Havayollarımız 1933 yılında Milli Savunma Bakanlığı bünyesinde Devlet Hava Yolları adıyla kurulduğunda 2 adet 4 koltuklu Junkers F-13, iki tane 5 koltuklu King-Bird, ve 1 tane de 10 koltuklu ATH-9 olmak üzere toplam 28 koltuğa sahip 5 uçak mevcut. 7 pilot, 8 teknisyen, 8 memur ve bir telsiz operatörü olmak üzere toplam 24 kişi çalışıyor. 1935’de kamu işleri bakanlığına bağlanıyor ve Ankara Güvercinlik havaalanında bakım hangarı inşa ediliyor. TürkKuşu kuruluyor. 1936’da uçak sayısı 8’e koltuk sayısı 64’e yükseliyor. Ankara İstanbul dışında İzmir de destinasyonlar arasına ekleniyor ve kurumun bütçesi bir milyon liraya yükseltiliyor.

Koltuklu King-Bird

1938’de Devlet Hava Yolları’nın ismi Devlet Hava Yolları Genel Müdürlüğü yapılıp Nakliye Vekaletine (Ulaştırma Bakanlığına) bağlanıyor. Kurumun tarihinde en uzun süre(8 yıl) görevde kalan emekli pilot kurmay albay F. Şahinbaş göreve başlıyor.
1942’de kurumun toplam 14 uçağı, yolcu 100 koltuğu var. Elazığ ve Erzurum’a da uçulmaya başlanmış. Ertesi yıl (43’de) altı De-Havilland Domini ve ondan sonraki yıl 5 Junkers tipi uçak filoya dahil ediliyor. Koltuk sayısı 185’e çıkıyor.
1945’de 30 DC-3 satın alınarak filo 52 uçağa, koltuk sayısı 845’e, destinasyon merkezleri 19 kente yükseliyor.
1947’de ilk uluslararası uçuş destinasyonu Atina başlıyor. Devlet havayollarına bağlı olarak ilk katering servisi kuruluyor. 1953’de Mekke’ye ilk Hac uçuşlarına başlanıyor. Yeşilköy havaalanı ilk uluslararası uçuşlara açılıyor.

1955’de Devlet Hava Yollarının ismi 6623 no’lu özel kuruluş yasasıyla THY oluyor. Heron modeli yolcu uçaklarından satın alınarak filoya dahil ediliyor.  1958’de Viscount, 1960’da F-27 uçakları satın alınıyor.

71’de B-707’ler kiralanıyor, F-27’ler 28 ile değişiyor. 73’de DC-10’lar, 74’de B-727’ler katılıyor. 85 Airbus 310. 86 singapur üzerinden uzakdoğu’ya açılış, 88 Brüksel üzerinden ilk NewYork seferi başlıyor..

THY 1990’da hava taşımacılığı şirketi THT’den devraldığı pervaneli uçakları THT’ye 1992’de iade ediyor ve yerine daha küçük ve riskli hava alanlarından kalkıp inebilen RJ-100 uçaklarındn satın alınıyor. 91’de altı tane B-737-400 ve iki B-737-300 filoya ekleniyor. İlk first class 93 denendi 95 uygulanmaya başlandı. 96 RJ-70’ler 97 A-340-300 filoya katıldı.
2000’de ilk defa diğer havayolu firmalarıyla ittifak anlaşmaları yapılıyor. 2005’de koltukların doluluk oranı tarihinde ilk defa 68.9% ‘a yükseliyor. 2008’de THY Star Alliance ile sözleşme imzalıyor.

Havayollarımızın milli savunma bünyesinde kurulduğu 1933 yılından bu yana hiçbir zaman yabancı bir işletmecisi olmamış, özel havayollarının kurulduğu son döneme kadar da hiçbir devirde halkın tercih ettiği bir ulaşım yolu olamamış ve çoğu zaman devlet bütçesinden desteklenmesi gerekmiştir. 2011 itibariyle halen THY genel müdürlüğü yönetimi TC Maliye Bakanlığına bağlı olarak yönetilmektedir.