İnsanlığın bilinen on binlerce yıllık sosyal tarihi hep mutlakıyetçi karanlık rejimlerde geçmiş. Antik Greklerin MÖ 600’lerde icat ettikleri “demokrasi” diye bir kavram var ve onu bugün de hala kullanıyoruz ama istismar etmeye / edilmeye dayanmayan ve tüm insanların yeteneklerini insanlık için kullanabildiği bir düzeni ima eden DemosKratos...

Milenyumun başından beri küresel sivil toplum örgütlerinin her yıl ülkelerin insani değerler yönünden röntgenini çekip karşılaştırmalı ranking (kademelendirme) endeksleri yayınlamaları hız kazandı. Ülkelerin özgürlük, mutluluk, sefalet, insani gelişmişlik, yasaların hükümranlığı, ortalama ücretler, kişi başı gelir vb endeksleri yayınlanıyor....

İnternette “”The Network State”” gugllayınca 3.5 milyar (yani neredeyse dünyadaki her iki kişiden birisi sayısında) noktada bu ismin geçtiğini görüyorum. Oysa Türkçe ““Ağ Devleti”” (veya eşanlamlısıyla) arayınca hiçbir şey YOKK…. İnanılmaz şekilde sayı sıfır. Dünyanın bu kadar ilgi çekici bulduğu bir konudan Türkçe konuşan...

Sanırım her şey buhar makineli lokomotif ve dokuma tezgâhlarının icadıyla başlamış olabilir. Çünkü insan ve hayvanların kas gücü yerine fosilleri (kömür) yakarak yapılan her işin verimliliği katlanarak arttırdığı keşfedildi. Kas gücü dışında bir enerjinin kullanımı yanı sıra iş bölümü ve uzmanlaşmanın (Adam Smith- Ulusların Zenginliği)...

Günümüz merkezi hükümetlerinin kurduğu boğucu sosyoekonomik yapıya karşı alternatif desentralize (merkezsiz) bir sosyal düzen olarak “teknoliberteryenizm”i öneren politik felsefe bunun gerçekleşebilmesi için “olmazsa olmaz” bazı temel araçlardan oluşan bir altyapıya da ihtiyaç duymakta idi. 19. yüzyıldan bu yana “Devlet yıkılsın” diyenler...

Yüksek tahsilli arkadaşlara soralım hiç içlerinde böyle bir şey duymuş olan var mı? Muon; atom altı parçacıklardan birisi. Elektron, proton, nötron, Kuark hatta hadron bilirdim, Muon hiç duymamıştım. Uzaydan üstümüze yağan bu parçacıklar atmosferi geçip yer katmanlarından da geçebiliyor. Tuhaf olan şey artık yoğunluğunu ölçebiliyorlar....

“Türkiye’de Elon Musk’lar türememesi” konusuında siz ne düşünüyorsunuz? Elon Musk 2002’de sıfırdan başladığı yenilikçi şirket girişimciliği işinde görülmedik bir hızla büyüyüp şirketlerini hemen her sene iki katına çıkartarak şu anda 50 yaşında trilyon doları aşan şahsi finansal büyüklüğüyle de zirveye...

Şiddet üzerine kurulu “devletlerde” yaşayan insanlara göre, hükümet gücünün ortadan kaldırılması, ister istemez felaketlerin en büyüğü olacaktır (“Allah devletime zeval vermesin”). Oysa insanların sahip olduğu güvenlik ve refah derecesinin “”devlet gücü”” tarafından sağlandığı iddiası tamamen keyfi bir iddiadır. Devlet...

1889 yılında kurulan ITC (Ittihat ve Terakki Cemiyeti) aslında ikinci meşrutiyetin(1908) ilanına da önayak olan ilerici bir hareket idi. ITF (İttihat ve Terakki Fırkası) olarak siyasi parti haline gelmesi ve daha sonra parti adına 23 Ocak 1913’de Babıali Baskınının başarı ile gerçekleştirmesinden sonra bu hareketin özgürlükçü doğası tam tersine...

İngilizceye etolog Richard Dawkins tarafından (1976) kazandırılan Meme (türkçesi Mem) sözcüğü “kültürel aktarım birimi, bulaşıcı fikir veya simge” anlamına geliyor. İnternet üzerinden aktarılanların adı ise “İmeme” (İmem). Bir zihinden öbürüne küçük yaştan itibaren sürekli tekrara dayalı biçimde sözlü ya da eylemli...

Sizce bugünün dünyasında bir çalışanın “insanca” yaşayabilmesi için alması gereken en az ücret ne kadar olmalıdır?  Zihninizde belki $ veya TL cinsinden bir rakam beliriyordur ama bütün mesele arz talep dengesi cinsinden bu rakamı belirlemekte kullanılabilecek objektif bir kıstasınızın mevcut olup olmadığı. Aşağıdakileri okuduktan...

Eskiden ilk Süpermen’i bilirdik uçarak giden herkesi kurtaran, sonra pek çok diğerleri ve en son da Demir Adam çıktı. Düşünürdük acaba bir gün biz de böyle uçabilir miyiz diye. İşte şimdi artık o gün geldi ve insanların bulundukları yerden kolayca havalanıp uçabilecekleri çeşitli yeni araçlar çıktı. Adına ister uçan sırt çantası,...

Türkçeye “Hukukun üstünlüğü” olarak geçmiş olan “Rule of law” teriminin asıl evrensel anlamı “yasaların hükümranlığı” şeklindedir. Yani her vatandaşın hukukun muhatabı olabileceği anlamına da gelmekle birlikte “”yasaların aslen devlet ve hükümet (yürütme ve yargı) icra yetkisini elinde tutanlara karşı üstünlüğü””...

Acaba dünya tarihinde gerçekten adil fikirli herhangi bir yüce lider hiç iktidara gelmiş midir? Yoksa iktidara gelip yüce lider olmakla adil fikirli olmak temelde birbiriyle tamamen çelişen, bir araya gelmesi imkânsız iki özellik midir? Bana ikincisi daha doğru gibi geliyor. Yani sanki lider eğer adilse iktidarını koruması, iktidarını koruyor ve...

– Yabancı kelime hastalığı geleceği tehdit eder boyuta ulaştı. Unutmayın ki vatanı önce dil, sonra ordu bekler. Dilini kaybeden bir millet hafızasını benliğini hatta hatta inancını kaybeder. – Söylediklerini izninle burada mantıksal olarak analiz ederken sesli düşünüp anlamaya çalışacağım. Anlattığın dünyada bir biz ve bir...

Sivil Anayasa nedir? Bu konuyu irdelemeden önce, Batıdaki sivil (civil) kavramının bizde doğru bir biçimde anlaşılıp anlaşılmadığına ve hükümet yetkililerinin “sivil anayasa” diyerek aslında neyi kast ettiklerine bir göz atmak gerekiyor. “Sivil” sözcüğünü incelediğimizde -her nasıl olduysa- Türkçeye “kamu” olarak...

Gazetede  “2+2 her zaman 4 etmez mi?” diye bir manşet. İnsanların “16” ve “1” olarak iki farklı karşılık bulmakta iddialı oldukları “8÷2(2+2)= ?” şeklindeki soruyu haber yapan muhabir, bu durumu sanki matematikte zaman zaman mugalata/muvazaa konusu olabilen şeyler varmış gibi algılamış ve okuyucuya da öyle anlatmış. İnternette...

Şu anda küreselleşme ile ulaştığımız teknoloji / iletişim / insani gelişmişlik düzeyi otokratik merkezcil toplum düzenlerini de ciddi ölçüde sarsan bir etkiye sahip. 20. yüzyıl boyunca az gelişmiş ülkelerin kalkınma için teknolojik know-how ve girişimci sermayeye olan ihtiyaçları ile gelişmiş ülkelerin ucuz işçilik, enerji ve hammaddeye...

Günümüz dünyasının çok büyük dönüşümlere gebe olduğunu, ama eskisinden kurtulmadan yeni bir çağa geçemeyeceğimizi, Araf’ta da kalamayacağımızı görmemiz gerek. Geleceğin toplumunda çaresiz kulların ve mülksüz emekçi sınıfının bir yeri olduğu görünmüyor. Şimdi bütün toplumların geleceği artık ertelenemez, geçiştirilemez...

Türkiye’de geçenlerde bir “4. Sanayi Devrimi merkezi (C4IR)” açılmış. Bizim başkan RTE de bu açılış münasebetiyle bir video mesaj yayınlamış. Diyor ki; “”Dijital dönüşüm çok önemli, yazılımdan donanıma tüm üretim altyapımızın dijital dönüşümünü hızlandırmalıyız. Amacımız ülkemizi dördüncü sanayi devrimi ürün ve...

70’lerin ikinci yarısındaki gençlerin (birbiriyle uzlaşma imkânı olmayan) iki farklı ana gruptan çok fazla fraksiyona bölündüğü, her gün 20-30 kişinin vurdurtulduğu) “sağ-sol” dikotomisini düşünelim. Ayni silah sabah bir taraftan, öğleden sonra öbür taraftan birini vurabiliyor iken; size soruyorlar, sen emperyalist, kapitalist sömürüden...

― Mesela birbiriyle haberleşen, iletişim kuran, birbirine bilgi veren bu akıllı makineler, neler diyor? Bir örnek olarak?  “Bugün hiç keyfim yok” veya “geçen gece rüyamda aksakallı, nur yüzlü bir dede gördüm” veya “muhafazakâr Parti’nin siyasi görüşlerini akılcı buluyorum” ve hatta “cinlere, perilere...

Aydınlanma çağı düşünürü John Locke asırlar öncesi (1689 yılında) yazdığı ”Kelimelerin Suiistimali” isimli eserinde şöyle diyor; Bazıları dilde doğal olarak bulunan kusurların, kelimelerin kullanımında meydana gelen kaçınılmaz karışıklığın ve belirsizliğin dışında iletişim esnasında kelimeleri üstü kapalı bir şekilde...

Günümüzden ve geçmişten kötü canavar (Despot Leviathan) devlet /devletçilik örnekleri pek fazla. Peki, birey vatandaşlarını yüksek vergilerle soymayan, halkının güvenliğini, refahını ve özgürlüğünü amaçlayan başarılı bir devlet örneği hiç mi yok? Bugün birçok kişi size hemen İsviçre’yi işaret eder, buranın zenginliğinin başlıca...

Kalkınmaya çalışan ülke halkları olarak zenginliğin, umurun ve refahın asıl kaynağının adına inovasyon denilen ve bizde pek kıt olan bu şeyde olduğunu biliyoruz. Ancak bu ne mene bir şeydir, kim yapar, nasıl ortaya çıkar onu hemen hemen hiç bilmiyoruz. Ampul deyince sizin aklınıza ne geliyor?  Dünyada pek çok insanın aklına “”zihinde bir...

Ekonomist David Ricardo(1772 – 1823) 18. yüzyılın ikinci yarısında (1760’larda) İngiltere’de başladığı kabul edilen Endüstri Devrimi ile insan emeğinin yerine makine kullanımına geçilmesinin genellikle emekçi sınıfının menfaatlerinin aleyhine olduğuna ikna olmuştu. Ama Ricardo’nun öngörüsünün tam aksine, o dönemde makine kullanımındaki...

2019 yılının Aralık ayında Çin’in Wuhan kentinden yayılmaya başladığı fark edilen Covid-19 adlı virüs önceleri Dünya Sağlık Örgütü WHO başta olmak üzere farklı ülkelerin sağlık otoriteleri tarafından çok ciddiye alınmamıştı. İlk başta yeni bir tür grip salgını gibi görülmüş, Çin’in otoriter rejiminin çok sıkı önlemler...

İnovasyon zenginliğin, umurun, refahın asıl kaynağı olduğu halde hiç popüler değildir, ortaya çıkan her yeniliğin yaygınlaşmasından önce daima güçlü muarızları ortaya çıkar. Medeniyetle tanışması epey geç olan, 1500’lerden önce Avrupa ve Asya’da hiç bilinmeyen kahveyi ele alalım. Habeşistan (Etiyopya) menşeli bu bitkinin çekirdekleri...

Para, bir mübadele (değiş tokuş) aracıdır. Ortada değiş tokuş edilecek ürünler ve onları üretecek insanlar olmazsa para da var olamaz. Para aslında birbiriyle iş yapmak isteyen insanların değere karşı değer verme ilkesinin maddi biçimidir. Ürününüzü gözyaşları karşılığında isteyen mızmızların ya da onu elinizden zorla alan yağmacıların...

Thomas Hobbes, Leviathan (1651) isimli eserinde şöyle diyor: “Devletin amacı, bireysel güvenliktir. Doğal olarak özgürlüğü ve başkalarına egemen olmayı seven insanların, devletler halinde yaşarken kendilerini tabi kıldıkları kısıtlamanın nihai nedeni, amacı veya hedefi, kendilerini korumak ve böylece daha mutlu bir hayat sürmek yani, insanları...

Bir kral yetkilerinin sınırlandırılmasını kendisine yapılabilecek en büyük düşmanlık ve hakaret olarak görür. Kral olarak kaldığı sürece de sınırsız yetki konumunu geri elde etmek için elinden geleni yapar, çoğu zaman başarılı da olur. Ayni şey ayrı bir siyasi merci olan ruhban sınıfı için de geçerlidir. Müslüman (Hıristiyan) olarak...

Siz en fazla kaç kişiyle kederde bir, kıvançta bir olabilirsiniz?Medeni dünyada ortalama arkadaş sayısı Facebook’da 338, Linkedln’de ise 500 kadar oluyor, iş hayatında tuttukları adres defterine ise (çalıştığı sektöre göre) her sene 250 kadar yeni isim ekleniyormuş. Öte yandan istikrarlı sosyal ilişki kurabileceğimiz kişi sayısı (Dunbar’s...

Halen en fazla dikkat çeken üç farklı adalet teorisi var. J. S. Mill’in(1806 – 1873) “Utiliteryenizm”, John Rawls’ın (1921-2002) “Hakkaniyet olarak Adalet”, ve R. Nozick’in(1938 -2002 “Liberteryen Ahlakı”. Tabii bunların her birine karşı itiraz ve karşı argümanlar da geliştirilmiş. Şimdi genel hatlarıyla bunlardan ve karşı çıkılan...

Herkesi bir defa, bazılarını her zaman kandırabilirsiniz. Ama herkesi her zaman kandıramazsınız. A. Lincoln   – 14üncü Louis’nin “l’état c’est moi” (devlet benim) demesi gibi mi? – Hayır, bu ondan çok daha aşırı azgınlaşmış, halkın iradesini tamamen yok sayma durumu. Mesela “kamu” sözcüğü...

Somali’nin sömürge dönemi öncesindeki -devletsiz- haline döndüğü 1991 yılından beri işlev gören herhangi bir merkezi hükümeti yoktu. Orada devletsizlik durumunun tam tersi olan totaliter bir şeriat devleti kurmak isteyen El Şabab gibi haydut çeteleri ile onlara yardımcı olan bazı siyasal islamcı ülkelerin ve Birleşmiş Milletler’in müdahaleleri...

Çoğumuz sosyal gelişmenin, adaletin, üretimin ve ticaretin tesisi için gereken yasalar koyma, yargı ve kararlara uyulmasını zorlamanın ancak hükümdarların hükümetlerinin adliyeleri ve kolluk kuvvetleri marifetiyle yapılmasının zorunlu olduğunu düşünürüz. Oysa devletleri hiç işe karıştırmadan başarıyla yürütülen çeşitli sivil düzen örnekleri...

İstismar kavramı sömürü / semere’den (meyve, fayda, kâr) geliyor. İnsanoğlunun en temel en doğal becerisidir istismar. İnsan rasyonel olarak hayatta “her şeyi” meyvesini tatmak / faydasını görmek / kârını elde etmek için yapar. Aklı ve vicdanıyla bunu da çok iyi becerir. Kendisine hiçbir getirisi olmayan bir şeyi niye yapsın? Şu doğada...

Saltçılık veya Otokrasi olarak da ifade edilen bu rejim tüm gücün bir hükümdar veya otoritenin yetkisinde olması durumunu ifade eder. Binlerce yıldır dünyada sayısız örneği görülen bu siyasal sistemde otoritenin gücü mutlaktır, onun emir ve kararları kanun hükmündedir ve hikmetinden sual olunamaz. Monarşi, dikta idaresi ya da despotizm kavramları...

Ekonomiyle ilgili medya ve kamuoyundaki en yaygın mantık hatalarını giderebilmek üzere ne kadar yoğun uğraş verilse yeridir. Bu hatalarla ekonomi folklorunda ve ekonomik konularla ilgili konuşmalar yapılan her yerde karşılaşmaktayız. Burada size en belirgin olanlarını uzun bir liste halinde sıralamaktansa sadece iktisat ve ekonomik gelişmeyle ilgili en...

Tabii ki çok iyidir. Hem kendisi hem de etrafındaki insanlar için. Zekâ olmayınca insan hayattaki hiçbir işini çözemez, o yüzden zeki insan daha değerlidir. Yapay zekâ’nın babalarından Ray Kurzweil de “zekâ, sınırlı kaynaklarla sorun çözme becerisi olarak tanımlanabilir ki buradaki en önemli kaynak zamandır” diyor. Ama burada temel bir algı...

Eğitim terimi öğrencilerin becerilerini, değerlerini, bilgilerini ve geleneklerini öğrendikleri sistematik sürece atıfta bulunur. Her ne kadar önemli fikir birliği alanları bulunsa da istenen içerik ve eğitim sonuçlarına ilişkin tercihler, aileden aileye farklılık gösterir. Batı’daki örgün eğitimin kökenleri, 5. yüzyıla kadar uzanmaktadır...

İlk bakışta, klasik liberal düşünce ve çağdaş liberteryen siyaset, çocukların meselesini ihmal etmekten suçlu gibi görülebilir. Hakikaten de özgürlük, haklar, sorumluluk ve sivil toplumun oluşumu tartışmalarında çocuklarla ilgili sorular hiç ön plana çıkmamıştır. Bunun yerine, eğitim ve sağlık hizmetleri gibi çocukları etkileyen konuları...

Özgürlük Anayasası isimli eserinde F. A. Hayek, icbar (zorlama) kavramını “bir insanın eylemlerini kendi amacı için değil de, başka bir insanın iradesine hizmet etmek için yaptığı durumlarda ortaya çıkar” diye tanımlamaktadır. Bu nedenle, zorlama özgürlüğe yönelik diğer potansiyel tehditlerden ayırt edilmelidir. İlk olarak, baskı, insan...

Bir ekonomik sistem olarak kapitalizm ekonomik modernitenin merkezi özelliğidir. Çağdaş bir ekonominin başka hiçbir tür düzenlemesi başarılı olamamıştır. Liberteryenler genel olarak kapitalizmi eleştirenlere karşı destekler ve savunurlar ancak onun daha saf, daha ödünsüz bir hâlini isterler. Günümüz ekonomik ve siyasi tartışmalarında sıkça...

Pornografi, insan cinselliğinin cinsel tahrik amacıyla açıkça gösterilmesidir. Bu tarz betimlemeler tarih boyunca var olmuş ve tüm kültürel sınırları aşmıştır. Ancak bu konuda, en azından batıdaki, günümüz anlayışının kökleri Viktoryen (1837-1901) döneme dayanmaktadır. İngiltere’deki Kraliçe Viktorya döneminde cinsellik tasvirlerinin yasal...

Milliyetçilik sosyologlar ve politik felsefecilerin çoğu zaman hiç uyuşamadıkları “millet(ulus)” kavramının açık bir tanımının yapılabilmesine eklemlenmiş bir kavramdır. Millet bir ırkı veya kültürü temsil etmez, çünkü çok ırklı ve çok kültürlü milletler vardır, örneğin ABD öyledir. Millet ayrıca bir coğrafi bölgeyle eşanlamlı...

Kleptokrasi hükümet yetkililerinin rutin olarak soygun yahut el koyma mahiyetinde icraatlarda bulundukları bir hükümet şeklidir. Her ne kadar alışıldık siyasi tartışmalarda kleptokrasilerin kabul gören hükümet şekillerinin çürümüş biçimleri olduğu farz edilse de liberteryen siyasal bilimleri hemen her hükümetin (asıl niyetleri bu olmasa da) gerçek...

Her türlü kurum, kuruluş, şirket (organizasyon) için hiyerarşik olmayan yeni bir sevk ve idare sistemi. Yunanca “küçük ve bağımsız parçaların birlikte uyum içinde çalışması” anlamında bir sözcük Holakrasi. Nâzım’ın “Yaşamak Bir Ağaç Gibi Tek ve Hür ve Bir Orman Gibi Kardeşçesine” dizelerini çağrıştırıyor. Sözcüğü modern...

Sultan, Eflak’ta Vlad’ın kardeşi Drakula’yı bıraktı. Bu Prens, zalimliği yüzünden Voyvoda’dan nefret eden halk arasında çevirdiği entrikalar sayesinde o kadar çok taraftar kazandı ki sınırda kalan Türk askerlerinin de yardımıyla, ülkeyi ele geçirmekte hiçbir zorluk çekmedi. Tebaası tarafından terk edildiğini gören Vlad, Macaristan’a...

Mora’nın Fethi Ertesi yılın ilkbaharında, Sırbistan’ı Osmanlı İmparatorluğu’na katmaya karar veren Mehmet, Despot Georgi’ye haber göndererek bu ülkenin kendisine teslimini istedi. Gerekçe olarak da, Georgi’nin Sırbistan üzerinde miras yoluyla bir hak iddia edemeyeceğini, bu ülkenin Lazar’ın oğlu Etienne’e ait olduğunu ileri sürdü....

– Biyoloji, sosyoloji, psikoloji, paleoloji, ihtiyoloji… – İdeoloji, metodoloji, totoloji, antoloji, triloji yani sonu lojiyle biten tüm sözcükler oluyor öyle mi? – Yok, öyle değil. – Dün, TV’de “Kim Milyoner Olmak İster” yarışmasına bakıyordum. Yarışmacı otuz küsur senelik hekim bir hanımefendi. Soru sesli: ikizler...

― Evet. Bana imkânsız görünüyor. ― Neden? Özgürlüğü nasıl tanımlıyorsun? ― Özgürlük bana göre hiçbir baskı altında kalmadan her alanda ve her konuda kendi seçimlerini yapabilmektir. Seçenekleri de başkalarının değil kişinin kendisinin belirlemesidir. Çoğumuz bunu bugün yapabildiğimizi düşünebiliriz. Ancak tabloyu öyle görmüyorum....

Padişah haremi!.. Doğu’nun bütün ihtişamı, onların bütün hazineleri, dünyanın her tarafından mücevherler, en pahalı kumaşları siyah ve beyaz halkların en güzel kadınları, sayısız ince, tatlı ve acı sırlar. Bütün bunlar hayalimizdeki büyülü kelime: Padişah hareminde birleşiyor. Ve bunun hakkında söylenen her şey çok zayıf çok sönüktür....

Çelebi, ‘soylu’ anlamına gelir. Eskiden bu ünvan babalarının sağlığında padişahın erkek evlatlarına verilirdi; sonraları, yeterince yüce ve parlak bulunmamış olacak ki yerine ‘Efendi’ sözcüğü kullanılmaya başlandı. Efendi, Yunanca authentes’in muharref bir şeklidir. Cantemir. Bayezit’in küçük kardeşi Yakup...

Şehzade Mehmet, Osmanlı Sultanı Murat’ın ölümünden üç gün sonra hükümdar oldu. Bu sırada yirmi yaşındaydı. Edirne’ye gelişinde, devletin bütün ileri gelenleri şehrin bir mil dışında kendisini karşıladılar. Orada atlarından indiler ve yayan yürümeye başladılar. Yeni hükümdar ve maiyeti atlarıyla aralarından geçtiler. Yarım mil kadar...

― Bir tasarı, düşünce veya ideal bir toplum düzeni, toplum, yer veya devlet olarak politik veya sosyal bir mükemmellik hayalini yansıtıyor, ama öbür yandan pratik olmayışı yüzünden hayal edilen düzen gerçekleştirilmesinde bir imkânsızlık görüntüsüne de sahip ise ona bu ad veriliyor. ― İnsan olarak hepimizin temel istek ve ihtiyaçları...

  Bakire Kraliçe Gloriana da denilen Tudor Hanedanının bu son hükümdarı Kraliçe ı. Elizabeth döneminde İngiltere, ışıltılı sarayının ötesinde, kötü giden ekonomisi, aldığı dış tehditler ve Katolik iç düşmanların yaşattığı büyük güçlükler yüzünden ülkenin paranoyak iç yönetimiyle tam bir polis devletini andırmaktaydı....

– İslam dinini kabul etmiş milletlerin, bu dinin etkisi altında kalarak meydana getirdikleri medeniyet. Bu medeniyet, Müslümanlığı kabul etmiş milletlerin tarihinde ayrı ayrı incelenemeyeceği gibi başlı başına bir medeniyet olarak da incelenemez. Çünkü, bir İslâm dini vardır, fakat bağımsız bir İslam medeniyeti yoktur. Bu da İslamlığın...

― Kifayetsiz derken? ― İster kocaman bir devletin başında olun, ister küçük bir cemiyetin sanırım hükmetme ve iktidarda kalmanın prensipleri özde aynı. İktidar sahibinin bilim sanat teknoloji alanlarının gerektirdiği türden özel bilgi beceri ve yeteneklere az dahi olsa sahip olması gerekmiyor. G. Bernard Shaw; ”Paul’un maaşını ödemek için...

– Hiçbir şeyimiz hem de her şeyimiz! Aslında hiçbir şeyimiz olmadığı halde sırtımızda oturarak üzerimizde saltanat kuran ve sureti haktan görünüp, bize hükmetme amacındaki mafyöz bir yapıdır kamu. Kendini böyle tanımlaması ise ancak son yüz yıl içinde olan bir şey. Eskiye dayanmıyor. – Bilakis bu sözcük Türkçe’de en...

Yönetim kavramı, doğu kültüründe tek merkezli monolitik bir mekanizmayı işaret ediyor. Sözgelimi bir ‘başbuğ’ karar verir ve emreder öbürleri de uygularlar. Ya da daha ‘demokratik’ yönetim deyince de kararı verecek olan bir grup insanın (bir kurulun) kendi aralarında oylama yapması ve çoğunluğun verdiği kararın uygulanması...

İçinde yaşayanlar için savaşların en kısası bile çok acı verecek şekilde uzundur. Aşağıda vereceğimiz anlaşmazlıkların tarafları açısındansa çatışma ve kargaşa onlarca ve hatta yüzlerce yıl sürmüştür. Bunlardan bazılarında askerler kendileri doğmadan çok önce başlamış olan savaşlarda tüm ömürleri boyunca savaşmış ve sonra...

MS. 1300 Osman’ın Kökeni Rum yazarlarında Osman’ın kökeni hakkında, belki Türklerin yazdıkları tarihlerdekinden daha doğru fakat yine de onlarla pekâlâ bağdaştırılabilecek bir hikayeye rastlıyoruz. Chalcondyles’in anlattıklarına göre Oğuzlar Anadolu’ya geldikten sonra Misya sınırlarında, Söğüt adında, aynı adı taşıyan bir nehrin...

Mahsum Mızrak, 2006’da Diyarbakır’da kafasından gaz fişeğiyle vurularak yaşamını yitirdi… Ölümüne neden olan fişeğin kaybından kimin sorumlu olduğu bulunamadan, aynı olaylar sırasında kafasından gaz fişeğiyle vurulan Enes Ata’nın failleriyle ilgili dava, olaydan yıllar sonra açıldı. Ata’yı vurduğu iddia edilen polisler de aynıydı… En...

Mamak Muhabere Yedek Subay Okulu mezuniyet ve dağıtım töreninde özel kura ile elime GnKur. Loj Hiz.Da. Bşk.’lığı Emri yazılı bir zarf verilerek gönderilmiştim. Dağıtımda yedek subaylara gönderildiği yere göre bir mehil müddeti ve harcırah verilir. Bana ise şehir içine dağıtıldığım için zaten Ankaralı varsayıldığımdan hiçbir...

Okul bittiği senenin yazında,  ilk defa iş aramaya başladığımda Türkiye’deki “asla yaşanmayacak kentler” listemin başında Ankara, “yerleşip yaşanabilecek kentler” listemin başında ise önce Antalya ve ondan sonra ise çocukluğumun geçtiği kent olan İzmir geliyordu. O yüzden, İzmir’de bir gazetede “”Elektronik Mühendisi aranıyor””...

Biraz samimi olduğunda hemen askerlik anıları anlatmaya başlayan birçok insanla karşılaşmışsınızdır. Ben de çok dinledim. Ama dinlediklerimin çoğu zorunlu askerliğin geneline özgü değil de insanların kendilerinin o sırada yaşadığı kişisel sivil maceralar olarak nitelenebilir. Ortamın genel düzeni (düzensizliği) sanki hiç anlatılmaz,...

Arkadaşım K’ya işten ayrıldığımı söyleyince “buraya gelmeyi bir düşün” dedi. Eşi R’nin daha önce bir süre çalıştığı ISZ (Internationales Studien Zentrum) diye bir okul varmış. Lisansüstü eğitim için Almanya’ya gelen yabancılara yoğun lisan eğitimi veren devlet sübvansiyonlu bir okul. Altışar aylık iki sömestrede (yani toplam...

150 milyon km²’si karalarla kaplı olan dünyamızın 7,5 milyar nüfusu için yaşayan her kişi başına 20bin metrekare kara parçası düşmektedir. Yani kişi başı 20bin metrekare yeryüzü ve gökyüzünü şu dünyadaki insanlık hakkınız olarak kabul edebilirsiniz. Ayrıca dünya nüfusunun bu kadar çok oluşu ve kentlerde bu kadar yoğun yerleşim oluşu...

Teşkilat-ı Mahsusa (TM) Yazan: Sait Çetinoğlu (Özgür Üniversite – Ankara) Resmî tarih ve tarihçiler, TM’nin bir istihbarat örgütü ve Trablusgarp ile Balkan Savaşları’nda zorunluluktan kaynaklı bir örgütlenme olduğu ve yine zorunluluktan dolayı fiili olarak yetkilendirildiği söylemi etrafında bir efsane örmüştür. Fakat TM’nin dâhilî...

Bundan yüz yıl kadar önce İhvan (Kardeşler) adıyla Suudi Arabistan’da ortaya çıkan siyasal İslam örgütünün günümüzün Orta Doğu coğrafyasında hemen tüm ülkelerde iktidar için yürüttüğü mücadeledeki Cihatçı niteliğiyle ne kadar korkunç ve vahşi bir konum kazandığı ibret konusudur. Aşağıda Fehim Taştekin’in yıkılıp giden...

İki eşin birbirleriyle ilişkilerini daha yakından anlayabilmek için şöyle bir hafızanızı yoklayın. Evlendiler mi?. Düğünde hangisi öbürünün ayağına bastı?. Ödemeler nasıl gerçekleşiyor? Hani şu evliliğin tuzu biberi olan atışmaları daha çok ne üzerinedir. Biri diğerinin alanına giriyor, onu kıyaslıyor mu?  Onunla ilgili yorum yapıyor,...

Terörist öldürme konusunda devletimizin bugün ulaştığı noktaya nerelerden ve nasıl geldiğimizi anlayabilmemiz açısından Cengiz Mumay’ın 80’li yılların sonları ve 90’lı yılların başlarını anlatan belgesel eseri bence gerçekten zihin açıcı. Aşağıda anlatılan ibret verici olayların (resimler ve altyazıları hariç) tamamı...

Bu üç kavram arasında ne gibi bir irtibat olabilir ki? Aslında tüm toplumsal ekonomik ilişkilerimiz bence bu üç kelime bağlamında açıklanabilir. Çünkü dünyadaki tüm ihtiyaçlarımız bir üretimi gerektiriyor. Çalışma dediğimiz şey de bu üretimin gerçekleştirilmesi. Gerçi üretken olmayan çalışmalar da olabilir ama kasdımız üretken olan...

Komşumuzu tam bir yıkıma götürdükten sonra, bugünlerde ülkemizi de uçakları, askeri ve ekonomisiyle mahvedici bir savaşın eşiğine kadar getirmiş olan ırkçı, mezhepçi, İslamcı gizli siyasetlerin içyüzüne biraz olsun bakmamız gerek. HATAY’IN KORKUSU PEŞAVER OLMAK 25-26 Ağustos 2012’de Yeşilpınar Belediyesi’nin “Barışa Çığlık”...

Suriye’deki vekâlet savaşının gizlenmek istenen bir boyutu daha vardı: Yok edilen ve yağmalanan sanayi bölgeleri. Halepli bir işadamı, Baas’ın Suriye haritasından sildiği gerçek bir mağdur. Ta çocukluğunda terk etmek zorunda kaldığı Halep’in yok oluşunu uzaktan izliyordu. “İnsanlar öyle bir yokluğa sürüklendi ki inanamazsın: Haseki’...

Belgelerle Türk Tarihi Dergisi/'nin Şubat 1968 sayısında yayınlanan Prof. Dr. Münür Aktepe imzalı makalede, Yıldız Sarayı'nın görüş ve kararını sadarete bildiren ve gereğinin yapılmasını isteyen 1887 tarihli bir belge üzerinden II. Abdülhamit dönemindeki yayın yasakları ve kitap toplatmalar anlatılmaktadır. Abdülhamit küçük çocuklara Osmanlı...

Osmanlı halkı adalete ihtiyacı olduğu zamanlarda hiçbir zaman devletin hukukuna güvenmemiş. Kadı sağır müftü kör, kendi işini kendin gör demiş. Ne İslâm Hukuku ne de Örfî – Sultanî hukuk topluma adil bir idare vaat edebilmiş. Bu topraklarda o zamanlardan bu güne güvenilir bir yargı sistemi HİÇ ortaya çıkmamış. Ancak bugünkü mahkeme kararları...

Suriye’yi kahreden hayaletin bir yüzünde rejimin 1982’deki şiddet döngüsüne son vermiş demir yumruğu, diğer yüzünde ona karşı mezhepçi ve tekfirci bir itiraz vardı. İslamcılar ve diğer muhalif güçler yıllar sonra rejimle hesaplaşma fırsatı bulurken Suriye ile hesabı olan dış aktörler de ivedilikle bunu bir vekâlet savaşına dönüştürdü....

İnsanoğlu kula kulluk etmek istemez. Hayatının, malının, emeğinin başkaları tarafından sürekli istismar edilmesini, belirli süfli bir yaşam tarzına mahkum edilmeyi istemez. Kendi işi üretimi, emeğinin gücü ve refahı olsun ister. Başkasına ait bir geminin dişlilerini döndüren bir vida olmak istemez. Peki bu konuda önündeki engel kim?. Gerçekte...

Büyük yazar Lev Tolstoy (1828 – 1910) 1850’lerdeki Kırım savaşını ve 1857’de Paris’te giyotinle kesilen kafaları bizzat gördükten sonra çok değişmiştir. Bir arkadaşına yazdığı mektupta; 'Devlet dediğin halka karşı kurulmuş bir kumpastır, komplodur. Zengin ve güçlülerin yararına çalışan, tamamen fesat maksadı ile yapılmış gizli...

İnsanların, aralarında kabile, din, dil, mezhep farklılıkları olmaksızın, ayni toprakta 6-7 yüz yıldan beri birlikte gül gibi yaşadıkları insanları vahşice katletmeye azmettirilmeleri nasıl mümkün olabilir? Toplu imha silahları kullanmadan, 100 günde basit silahlarla tek tek 1 milyon insan nasıl katledilebilir? Nasıl bir duygu insanları bunu yapmaya...

1955’te devlet tarafından tertiplenen ve başta Rumlar olmak üzere İstanbul’un Hıristiyan ahalisine vahşi, yağmacı, talancı bir güruh tarafından yaşatılan 6-7 Eylül olaylarının üzerinden 60 yıl geçti. Bu olayları analiz etmeden önce Osmanlı’dan bu yana Hıristiyan ahalisine yönelik devlet politika ve uygulamalarına bakmak lazım. Osmanlı...

Hindistan ve Nepal'de Hindu Güç tanrıçası Gadhimai için yapılan ve bir fare, bir keçi, bir horoz, bir domuz ve bir güvercin katledilerek başlatılan festivalde çoğu büyükbaş olmak üzere toplamda 300,000 - 500,000 hayvanın telef edilmesi adet olmuş. Güç tanrıçası size güç vermek ve dileklerinizi yerine getirmek için sizden kurban bekliyor? Aslında...

1938 Kasım ayının 9. günü 10.’ya bağlanırken insanlık Almanya’da en karanlık gecelerinden birisini yaşıyordu. Yürekten değil ses, tek bir nefes çıkmıyordu gökyüzüne solumak için. Loş sokak lambaları ıssızlığı işliyordu akacak kanın durmayacağı damarlara. Faşizm kanlı yüzünü ölüm kusacağı düşmanına dönmüş ve Yahudiler...

Günlük ekonomik hayatımızın içinde haraççı rant mekanizmalarına ait hortumların bağlı olmadığı bir alan neredeyse hiç yok gibi. Kamu ise çıkardığı mevzuatlar ve idari varlığı ile bu mekanizmaların önünde, arkasında, yanında ama doğrudan ve dolaylı olarak mutlaka içinde bulunuyor. Sponsorluk ediyor. Karşı çıkanları ise 'korsan' olarak...

1900′lerin başlarında iki eski arkadaş, “ampulün mucidi” Thomas Edison ile “seri otomobil üretiminin” mucidi Henry Ford “gelecekte hangi enerji türünün etkin olacağı” üzerine bir bahse tutuşurlar. Henry Ford içten patlamalı motorların buhar makinelerinin yerini almasıyla kömürün yerini petrolün alacağını iddia...

Nasıl oldu da daha düne kadar sömürgesi olan ABD, Hindistan, Y. Zelanda, Avustralya vb pek çok büyük ülke sayesinde ufkunda hiç güneş batmayan, girdiği hiçbir savaşı kaybetmeyen, demokrasinin, sanayi devriminin ve dünya ticaretinin beşiği en muazzam devlet Büyük Britanya İmparatorluğu nasıl oldu da bugün çoğu eski sömürgelerinin bile gerisine...

Devlet ve toplum arasındaki sömürü ilişkisinin tarihsel gelişimi üzerine en ciddi çalışmalardan birisi de Tarihsel Sosyoloji disiplinine ciddi katkılar yapmış önemli bir araştırmacı olan Michael Mann‘ın çeşitli makalelerini bir araya getirdiği “Devletler, Savaş ve Kapitalizm” isimli kitabında yer almaktadır. Eserin Semih Türkoğlu...

Efsaneye göre, Babilliler, güçlerini kanıtlamak için göklere çok yükseklere uzanan bir kule yapmak istemişler; ne var ki Tanrı, tepesi cennete varacak böyle bir yapının bitirilmesine izin vermemiş ve o güne kadar hepsi aynı dili konuşan işçileri farklı dillerde konuşur hale getirmiş. Böylece birbirleriyle konuşup anlaşamaz hale gelmiş ve dağılmışlar....

  Şaşırtıcı bir başlık değil mi? öyle ya, 29 Ekim 1923’te Cumhuriyet ilan edilirken Anayasada bazı maddeler değiştirilmiş ve Meclis Hükümeti Sistemi terk edilerek Kabine Sistemi’ne geçilmişti? Başlık hatalı değil… Gerçekten de Cumhuriyet’in ilanından iki yıl önce Meclis’te muhalifler Kabine Sistemi’ni önermişler, Mustafa...

İstanbul'un fethinden Osmanlının karıştığı en son dönemine kadar bir sivilin özel izin olmadan şehirde kendi atıyla dolaşması resmen yasak. Yakalanırsa en azından atına el konuyor. ''Makul Şüphe'' sonucu kolayca faili meçhule de gidebilirsiniz. Herkes cemaatine, mesleğine ve rütbesine uygun kıyafet giyerek, ve sadece izin verilen yerlerde dolaşmak...

Anarşizm, temel olarak, toplumsal kendiliğindenliğe vurgu yapmaktadır. Anarşistler ister kapital mülkiyeti üzerinden isterse de Marksist otorite üzerinden olsun, kendilerine hükmedilmesine karşıdırlar. Proudhon’un kendisini anarşist olarak tanımlamayı “Mülkiyet Nedir” adlı çalışmasında seçmesi, tek başına bile oldukça anlamlıdır. Bu durum...

Anarşist düşünceyi oluşturan otorite, dogmatizm, federalizm, eşitlik, adalet ve özyönetim gibi temel kavramları birbirinden ayrı ayrı ele alarak açıklamaya çalışmak, şüphesiz oldukça zor bir uğraştır. Böyle bir çabanın zorluğunun ilk nedeni, anarşist düşüncede, bu kavramların birbirleri ile bir diğeri olmadan açıklanamayacak derecede karşılıklı...

Saltanat dediğimiz şey, belirli kişiler ve hükmi şahsiyetlerin yasama, yürütme ve yargı erkleri ile din üzerinden insanlara kandırma, korkutma kışkırtma, cebir ve şiddet uygulayarak hükmetme fırsat ve imkanlarına sahip olmasıdır. Saltanat sahibi bu fırsat ve imkanların kendisine Tanrı (veya toplum) tarafından görevi icabı bahşedildiğini iddia...

1500 ile 1800 arasında; kapsamlı, şiddet dolu, hızlanan bir değişimin ve böyle modern dünyaya geçişin yolu açılmıştı. Bunun açıklaması kısmen erken modern Avrupa’nın fikirlerinde bulunmaktadır. Bunlar, doğal olarak çok sıra dışı adamlara (ve birkaç kadına), çağın önde gelen yazarlarına ve bilim insanlarına ait olan fikirlerdi. Bununla...

Osmanlı dili bir ülke, bir millet, bir halkın dili değildir, bir ırkı, dini, kavmi temsil etmez. Osmanlı sadece bir Hanedanın bir Saltanatın (Sultanate) ismidir. Avrupa’daki, Bourbon’lar, Habsburg’lar, Romanov’lar gibi Osmanlı da bir coğrafyaya iktidarıyla hâkim olmuş bir sülaledir ama onlardan farklı olarak hanedan ismi imparatorluğun da ismi...

Tarihteki ilk dinlerin ve iktidarların ortaya çıkmasından 14. yüzyıl Avrupa’sındaki Rönesansa kadar halklar üzerindeki muazzam baskı ve zulüm artarak sürmüştü. Sürekli ve topyekün savaşlar, katliamlar, kurban ve işkence ayinleri, açlık, yoksulluk ve kölelikler ezici çoğunluk için yaşamı çekilmez hale getirmekteydi. İnsanlar sırtında...

Fransız Devriminde(1789) insanları harekete geçiren üç siyasi motor (Liberté, Égalité, Fraternité) kavramları idi. Bundan yüz yıl kadar önce ülkemize Jöntürkler tarafından ‘Hürriyet, Müsavat(eşitlik), Uhuvvet(kardeşlik)’  adıyla ithal edilen bu kavramların üçüncüsü daha sonra Adalet olarak kullanıldı. O günden bu yana gelmiş...

Alşimi; dört bin yıla ve üç kıtaya yayılan, başlıca hedefi felsefe taşını bulmak olan bir felsefi gelenektir. Büyü, din, maneviyat, mitoloji alanlarındaki bilgeliklerden yararlanan bu gelenek keşfedilecek bu taşın yardımıyla adi metalleri gümüş ve altın gibi soy metallere dönüştürülebilecek, gençleşme ya da ölümsüzlük vadeden hayat iksirinden...