Avrupa Sınırötesi Televizyon Sözleşmesi

Münakalat – Muhaberat Mevzuatı | | Ağustos 3, 2010 at 12:41 pm

Aslında Sınırötesi Televizyon Sözleşmesi ile ülke olarak hangi yöne gideceğimiz çoktan belirlenmiş. Ama biz onu kendimize göre yorumlayabiliyoruz



Sınırötesi Televizyon Sözleşmesi toplam 34 maddeden oluşmaktadır ve önsözü şöyledir: .

“İşbu Sözleşmeyi imzalayan Avrupa Konseyi üyesi Devletler ile Avrupa Kültür Sözleşmesin taraf olan diğer Devletler,

Avrupa Konseyi’nin hedefinin, ortak mirasları olan idealleri ve ilkeleri korumak ve gerçekleştirmek üzere üyeleri arasında daha sıkı birliğe ulaşmak olduğunu dikkate alarak,

Bütün insanların haysiyetinin ve eşit değerde oluşunun, bu ilkelerin temel unsurlarını oluşturduğunu dikkate alarak,

İfade ve haberleşme özgürlüğünün İnsan Hakları ve Temel Özgürlüklerin Korunması Sözleşmesinin 10. maddesinde de belirtildiği gibi, demokratik toplumun temel ilkelerinden birini ve toplumun ilerlemesi, bireyin gelişmesi için temel koşullardan birini oluşturduğunu dikkate alarak,

Yayıncılık politikaları için vazgeçilmez bir temel oluşturan serbest bilgi ve fikir akışı ile yayıncıların bağımsızlığı ilkelerine bağlılıklarını teyit ederek,

Tüm demokratik gruplar ve siyasi partiler arasında çoğulculuğun ve fırsat eşitliğinin korunması koşuluyla, kültürün gelişmesi ve fikirlerin serbestçe. Oluşumunda yayıncılığın önemini vurgulayarak,

Bilgi ve iletişim teknolojisinde sürekli gelişimin, ülke sınırlarına bakılmaksızın, ifade özgürlüğünün ve kaynağı ne olursa olsun bilgi ve fikirleri almak ve vermek hakkını geliştirmeye hizmet etmesi gereğine inanarak;

Kamu için giderek artan çeşitte seçim imkânları veren program hizmetleri sunmaya ve böylece Avrupa mirasının değeri ile ve sesli görüntü yöneticiliğini arttırmaya arzulu olarak,

ve bu kültürel amaca yüksek vasıflı programların arttırılması ve dağıtılmasına gayret sarf etmek suretiyle ve böylece kamunun siyasi, eğitim ve kültürel alanlardaki beklentilerine cevap vermek suretiyle erişilmesine azimli olarak;

Mevzuatlarda ortak genel çerçeveyi bütünleştirme gereğini algılayarak;

2 Sayılı Kararı ve Kitle iletişimiyle ilgili Avrupa 1. Bakanlar Konferansı bildirisini hatırda tutarak,

Televizyon reklâmları, iletişim ortamında kadın erkek eşitliği, televizyon ve radyo yayınlarında uydulardan yararlanma ve Avrupa’da sesli görüntü yapımlarının geliştirilmesiyle ilgili mevcut Avrupa Konseyi Tavsiyelerinde yer alan ilkelerini geliştirilmesi arzusuyla,

Aşağıdaki hususlarda mutabık kalmışlardır.”
Sözleşme (yasanın) maddeleri;
Madde1 – Konu ve amaç, Madde 2 – Tanımlar, Madde 3 – Uygulama alanı ile ilgilidir.

Madde 4 – Devletin ifade ve haber alma özgürlüğünü sağlayacağını, program hizmetlerinin kendi toprakları üzerinde yeniden iletimini kısıtlayamayacağını öngörmektedir. (3984 sayılı yasa (Md:26) ile Türkiye’de program hizmetlerinin yeniden iletimi istisnalar dışında tümüyle yasaklanmaktadır).

Madde 5 – Ülkenin kendi yetki alanındaki yayınların sözleşme hükümlerine uygunluğunu sağlaması hakkındadır.

Madde 6 – Yayıncı bilgilerinin temini hakkındadır.

7ncimadde
Avrupa uydularında halen 76 adet civarında porno TV kanalı (bazıları geceleyin şifresiz) 7/24 yayındadır

Madde 7 – Program hizmetlerinin sunuş ve içerik bakımından bütün unsurları, insan onuruna ve temel insan haklarına saygılı olacaktır. Şiddet eğilimini körüklemeyecek, ırkçı nefret duygularını kışkırtıcı nitelikte olmayacaktır. Gençlerin ve çocukların fiziksel, zihinsel ve ahlaki gelişimini zedeleyebilecek türden program hizmetleri, bunların seyredilebileceği zaman ve saatlerde yayınlanmayacaktır.

Ülkemizde bu maddenin uygulaması tamamen amacından sapmıştır. Çocuklar için uzmanlar tarafından hazırlanan ve hemen tüm ülkelerde gösterilen Pokemonlar veya Charles Bukowski’nin eserleri gibi şeyler yüzünden ülkemizde kanallar genellikle bu maddeye göre kapatılmıştır. Bu madde bir de ülkemizde esas ‘pornografi karşıtı’ madde olarak algılandığından, tüm Avrupa ülkelerinde serbestçe yayınlanan programlar bu madde kullanılarak engellenmekte ve cezalandırılmaktadır. Oysa halen bu anlaşmada imzası olan hemen hemen tüm Avrupa ülkelerinde en sert pornografi ürünlerinin gündüz saatlerinde şifreli, gece ise şifresiz olarak yayınlanmasında bu madde hiçbir engel teşkil etmemektedir.

Sözleşme (yasamızın) 7. maddesi ülkemizdeki yetkililer tarafından çok farklı algılanıyor ve yorumlanıyor

Madde 8 – Yayına konu tarafın cevap hakkına ilişkindir.

Madde 9 – Toplumun önemli olaylardan haberdar olma hakkını ve izleme fırsatından mahrum edilmemesini sağlayacak hukuki tedbirlerin alınmasını düzenlemektedir.

Madde 10 – Kültürel hedeflerle ilişkilidir. Yayıncının izleyici kitlesine karşı haber verme, eğitim, kültür ve eğlendirme sorumlulukları dikkate alınarak yeterli oranda Avrupa yapımlarına zaman ayrılmasını düzenlemektedir.

Madde 11 – 16. Reklâmların adil ve dürüst olması, ilaçların ve zararlı ürünlerin reklâmının nasıl yapılamayacağı, reklâm sürelerinin kısıtlanması, yerleştirilme biçimleri ve sunuşları gibi konularla ilgilidir. Reklâmların süresinin saatte %20’yi aşamayacağı, filmlerin içine 45 dakikadan sık reklâm konulamayacağı belirlenmiştir. (3984 sayılı yasa (Md:21) ile aynen getirilmiştir. Ancak aksine uygulama çok yaygındır. Ülkemizde tüm özel TV’lerin brüt reklâm gelirlerinden %5 pay alan RTÜK her nedense bu maddenin ihlaline bir ceza uygulamamaktadır).

Ayrıca dini törenlere, otuz dakikadan kısa süreli haber bültenleri ve haber programlarına, belgesellere, çocuk programlarına, dini programlara reklâm alınamaz (Bu da uygulanmıyor). Tütün ürünlerinin, reçete ile satılan ilaçların ve tedavilerin reklâmları yapılamaz. Alkollü içki reklâmlarında küçükler kullanılamaz, alkol tüketimi fiziksel bir etkinliğe veya araba kullanmaya bağlı sunulamaz, tedavi edici özellikleri olduğu gibi unsurlara yer verilemez. Aşırı tüketimi teşvik edilemez veya ılımlı tüketimi olumsuz gösterilemez (ülkemizde gösteriliyor). Alkol muhtevası konusunda gereksiz ibarelere yer verilmeyecektir. İlaç ve tedavilerin reklâmları dürüst, gerçeği yansıtan ve doğrulanması mümkün unsurlardan oluşacak, zarardan korunma gereklerine uygun olacaktır. Farklı ülkeye yönelik yapılan reklâmlara kısıtlamalar getirilmiştir.

Madde 17 – 18. Program ve dizi programların ne durumda desteklenip desteklenmeyeceğine ilişkin kısıtlamalardır.

Madde 19 – Bu sözleşmenin uygulanması için tarafların birbirine yardımda bulunmasını, öngörmekte bilgilenme ve işbirliği koşullarını belirlemektedir.

Madde 20 – 22. Sözleşmenin amaçları çerçevesinde oluşturulacak daimi komisyona, bu komisyonun görevleri ve raporlamasına ilişkindir.

Madde 23 – 34.Sözleşmedeki değişiklikler, sözleşmenin ihlali iddiaları, uzlaşma, tahkim, diğer anlaşmalar ve düzenlemeler, tarafların iç mevzuatları ile arasındaki ilişkiler, imza ve yürürlük, üye olmayan devletlerin katılımı, sözleşmenin geçerli olacağı toprakların tayini, çekinceler, sözleşmeden çekilme, bildirimler, gibi konuları içermektedir.

sonraki yazı

Sonraki yazı


Yukarıdaki maddeler dikkatle okunduğunda, bu uluslararası sözleşmenin gerisindeki ruhun yasaklar ve kısıtlamalar getirmeyi değil tam tersine, “devletlerin halkların haberleşme haklarına ve özgürlüklerine müdahale etmesine olabildiğince engel olmayı” hedeflediği görülecektir. Oysa aynı maddeler (ülkemizdeki uygulamalarından görülebileceği gibi) tam tersi amaçla da kullanılabilmektedir.

Yorum gönder

Yorum göndermek için giriş yapmalısınız.