Lahmacun vs Pizza

Sözlük | canakci | Şubat 11, 2011 at 12:02 pm

---

Dünyanın tüm ülkelerinde bu lezzetin oraya özgü farklı yerel çeşitleri bulunur ama adları değişik değişik. Mesela pide rumca “pitta” ya da “pita” ekmeğidir. Anadolu’da “saçekmeği” diye herkesin bildiği ekmeğin ta kendisi.

Üstüne et vb çeşitli nevale yayılarak pişirilmesini muhtemelen rumlardan öğrenmişiz. Ayni şeyin Avrupa’ya yayılan halini de “pizza”İtalyan" olarak biliyoruz. Aslında o da grek “pitta”nın “pittsa” olarak italyanlaşıp napoliten mutfağına girmiş ve oradan dünyaya yayılmış halinden başka birşey değil. Temel olarak bir “pizza” da ekmeğin üstünde salça ve peynirden başka hiçbirşey bulunmaz. “”Et yoktur”” ama pişirenin icadına göre (mantar başta olmak üzere, et dahil) her çeşit nevale konulabilir. Lahmacun ise orta şarkın ruhudur, yerelinin, yerelliğinin taşıyıcısıdır.. Türklüğün ve arabeskliğin hamuru(macun) dur. Eğer bu kültürle bir alıp veremediğiniz varsa lahmacun’a karşı da asla tarafsız kalamazsınız.

Eğer kıt’aların ve kültürlerin kaynaştığı, meczolduğu bir noktada yaşadığınızı düşünüyorsanız şunu da bilmeniz gerekir. Kültürler meczolmaz. Birbirini sürekli reddederler ve asla kaynaşamazlar. Sürekli birbirini reddetme
üzerine… ötekileştirme, savaşma üzerine tarafları vardır.

Kökenleri ayni olmasına rağmen “Lahmacun” ile “Pizza” birbirinden dünyalar kadar farklı iki şeydir. Asla biraraya gelemeyecek kadar farklı kültürlerin ürünüdür. Ayrı dünyaların yiyecekleridir.

Lahmacun ile pizza asla ayni sofrada biraraya gelemeyecek iki şeydir. Yiyenleri de ayni sofranın insanları değildir.

Örneğin Pizza’ya göre Lahmacun çok daha iddialıdır. Çünkü mutlaka etli olması gerekir. Reçetesi bellidir. Et, pul biber(isot), domates, maydanoz, salça, soğan, karabiber, tuz. Pişirenin kendi yaratıcılığına göre onu rekonstitüe etmesi (yeniden yapılandırması) fırsatı asla verilmez.

Buna mukabil “kandırma korkutma, kışkırtma” kaynakları reçetenin kendi içinde yapılandırılmıştır. En pahalı ana malzeme olan et miktarını %70 ile %0.7 arasında değiştirebilirsiniz. Buna imkan verir. Etiniz bayatsa, hatta kokuşmuş ise bunu da farkedilmez hale getirme imkanınız(soğan,isot, karabiber) her an mevcut. Böylece malzeme maliyetini istediğiniz kadar kısabilirsiniz, yine de kimse yaptığınız şeyin lahmacun olmadığını iddia edemeyecektir.

Bulunca her ikisini de yersiniz başka, Ama;

Pizza bireycidir…, Lahmacun ise kamusalcı…

bu değişmez.

Lahmacun’u hazırlayıp pişiren veya yiyen olarak A,B,C seçenekleri arasında daralmanız sözkonusu değil. Yaratıcılık veya seçme hakkı diye birşey bilinmiyor. (Mantarlı veya ançuezli bir lahmacun pişirmeniz veya sipariş etmeniz asla söz konusu olamaz.) Çünkü reçete kutsaldır, kamusaldır ve bir birey olarak sizin bunu değiştirmeğe kalkışmanız bir ihtilal mahiyetinde sayılacak, asla izin verilmeyecektir.(tıpkı cumhuriyet gibi). Öte yandan görünüşte reçeteye sadık kalarak işin aslını alabildiğine değiştirmeniz ve “alabildiğine yönetmeniz” bu şekilde pişireni de yiyeni de patronize etmeniz mümkün. Yani Lahmacundaki herşey aslında yönetimin rantları üzerine tasarlanmıştır. Pişirenin ve yiyenin hiçbir seçme hakkı yok. Yönetici ne derse o oluyor. Yiyen de yediren de yönetenin mahkumu.. (Aslında ortaşark kültürünün de özü ve özeti bu değil mi netekim??)