Kebap vs Grill
Sözlük | flyavian | Aralık 5, 2011 at 10:59 amKebap da grill de belki de tarihin en eski yemeklerindendir. Her ikisi de ateşte pişen ettir. Ama bir o kadar da farklıdır.
İngilizce direk ateşin üzerinde et pişirmeye “grilling” deniliyor. Ateş üzerinde et pişirirken kullanılan sıklıkla demir aletin adı ise ingilizce “barbecue”. Biz o alete ızgara diyoruz. Türk dil kurumu “metal çubukların, ağaç dallarının aralıklı sıralanmasıyla yapılan parmaklık veya kafes biçiminde araç”için ızgara diyor. Mangal ise “Isınmaya, bir şey pişirmeye yarayan, saç, bakır veya pirinçten, türlü biçimlerde üstü açık ayaklı ocak”, yani topyekün ayaklı üstünde ızgarası olan ocağın adı mangal.
Sizi türk dil kurumunun bu kelimeleri nasıl tanımladığından haber ettikten sonra şunu sormak istiyorum ki ben bunun cevabınını bulamadım; “grill” i türkçeye çevirdiğimizde ne demeliyiz? Izgara ya da mangal diyebilirsiniz ama tam anlamını vermez. Aslında kebap da deseniz çok bir şey değişmez, şiş kebapı alıp Amerika’ya götürseniz içindeki şişi çıkarıp mangala koysanız onun adı “barbecue grill” oluverir, ama o zaman hem kebapın hem de “grill”in kendine özgü saygınlıkları bozulur. O yüzden biz “grill”e sadece gril dedik, bir “l” eksiltmek özgünlüğünü bozmadı, kebapla da karışmadı.
İnsanların kontrollü olarak ateşi kullanabildiğine ait ilk kanıt, google’dan aratırsanız, İsrail’de Gesher Benot Ya’agov denilen alanda alt paleolitik çağa ait dönemde, yani MÖ 1,4 milyon ile MÖ 220.000 arasına ait olarak bulunmuştur. Bu bulgular hominidlerin MÖ 700.000’de kontrollü olarak ateş yaktığını düşündürmüşse de 2011 yılı Nature dergisi çalışmalarından biri insanların MÖ 400.000’den önce kontrollü olarak ateş yakamadığını söylemektedir.
Demek ki mauhtemelen 400.000 sene önce dünya üzerinde ilk defa bir hominid ateş yakmayı keşfetti ve dünya üzerinde ilk et pişti. Bu gril diyebiliriz. Büyükçe bir ateş, bolca et, ilkellik.
Arapların kebab dediği kebapsa sonradan keşfedildi yani daha modern bir buluştur. Fakat keşfedilmesindeki esas sebep ateş yakmak için yeterli kaynak bulunamamasıdır. Orta Doğu buluşudur. Belki de Orta Doğuda yeterince ağaç bulunamamasına bağlı az ateşte çok et pişirmek üzere keşfedilmiştir. Etler ince ve küçük kesilirki kolay pişsin. Sönmüş ateşin korunda uzun süre bekletilir. Ancak sonuç aynıdır. Ateşte pişen et. Ne kadar farkedebilir ki.
Ateş üstünde pişen ete dense de birbirinden bir o kadar da ayrı kültürlerin yemekleridir kebap ve grill. Kebap yemeğe gidenlerden biri , “ben barbekü sos alabilirmiyim grilimin üstüne” dese onu döverler.
Gril daha Batılıdır. Kebap Doğulu
Grilin yapıldığı ızgara demirinin adı barbeküdür, naziktir, bilinen en ünlü kebabın yapıldığı demirin adı şiştir, şiddet içerir.
Gril sosyaldir.“Grill party” diye birşey vardır. Facebook bulunmadan önce sosyalleşmek için kullanılan araçlardan biriydi. Oysa kebap yalnızlıktır. Doymak için yenir, yalnız yenir. Bir restoranda sofrada yenir. Yanında rakı içip efkarlanılabilir.
Gril barbekü sosla yenir. Hafif bir sostur, naif nazik bir baharat içerir, kabap acı yenir. Kişiliği de acılıdır zaten.
Gril heycanlıdır. İngilizce “ face the grill” zamanı geldi anlamındadır. Acele yapılan bir yemek çeşididir. Kebapsa yavaş ateşinde istediği kadar bekler. Çok bekleyeni daha da makbuldür. Rahattır. Rahatlık ve gevşeklik anlamında da kullanılır.
Gril için kuzu eti isterseniz İngiltere’de ünlü süpermarket Tesco’dan kilosu 12 pounda alabilirsiniz. Bu 38 TL eder. Kebap yapmak için bir kilo sote koyun etini Migros’tan 39.90 TL’ye alabilirsiniz.
Eğer Amerika’daysanız lb’si 17 dolara aynı eti alabilirsiniz. Tam da kilosu 40 TL’ye gelir.
Aynı fiyat sayılır. Yemek fiyatları çok fazla değişmiyor dünyada.
Ancak eğer eti internetten sipariş verecekseniz, internete mesela Japonya’da aylık 1mbps sınırsız hız için 0.27 dolara alırken Türkiye’de 26.2 dolara alabiliyoruz. (Tablo 1) Ya da Venezuella’da litresini 1,1 dolar sente aldığınız dizel benzini Türkiye’de 203 sente alabiliyorsunuz.
Evet sonuçta aynı parayı verip aynı eti alabilirsiniz. Şiş kebap yapıp rakı ile içebileceğiniz gibi, barbekü partisinde de yiyebilirsiz. Yediğiniz yemek aynıdır.